بررسی تطبیقی چالش‌های پیش روی کاربست نظریه تفکیک قوا در نظام حقوقی اتحادیه اروپا و ج.ا.ایران

این مقاله به بررسی مسئله تفکیک قوا در دو ساختار اتحادیه اروپا و ایران پس از انقلاب‌اسلامی می‌پردازد و ضمن تحلیل چالش‌های پیش روی کاربست این نظریه، به مقایسه این امر، در دو ساختار مذکور می‌پردازد. پرسش اصلی تحقیق آن است که کاربست نظریه تفکیک قوا در اتحادیه اروپا و ایران با چه چالش‌هایی روبروست؟ فرضیه پژوهش این است که بواسطه شکل گیری اتحادیه اروپا در بستر تفکر غربی، کاربست تفکیک قوا با دشواری‌های اجرایی کمتری روبروست اما در ج.ا.ایران، به سبب اجرای یک نظریه غربی در نظام اسلامی که مبتنی بر اندیشه ولایت فقیه است، با دشواری‌های نظری روبروست. این مقاله با رویکرد تحلیلی، تطبیقی و توصیفی به مقایسه اجرای این نظریه در این دو حوزه می‌پردازد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا به جز حوزه دیوان دادگستری که تفکیک قوا در آن با چالش‌هایی روبروست، در مابقی قوا یعنی قوه مجریه و قانونگذاری، نظریه تفکیک قوا به درستی پیگیری و اجرا می‌شود. اما در ایران چالش‌های مربوط به پیاده سازی اندیشه تفکیک قوا در قوانین موضوعه، از نوع نظری است و به تضاد میان اندیشه تفکیک قوا و اصل ولایت فقیه ارتباط می‌یابد.